Wrześniowe spotkanie Bibliotecznego Klubu Książki

„Z rzeczywistości rodzi się najdziwniejsza baśń w świecie” to zdanie pochodzi z bajki „Bzowa Babuleńka” słynnego duńskiego pisarza Hansa Christiana Andersena i można powiedzieć, że doskonale opisuje cała skandynawską literaturę. Warunki klimatyczne i geograficzne w tym rejonie są specyficzne. Wpływa to na zachowania społeczne oraz całą działalność artystyczną. Literatura nordycka pełna jest niezwykłych postaci oraz motywów, które wpisały się w kulturę Skandynawii. Można je znaleźć już w literaturze dla dzieci. W tej kategorii najbardziej znane i lubiane są baśnie Hansa Christiana Andersena, książki Astrid Lindgren: „Pippi Pończoszanka”, „Dzieci z Bullerbyn” oraz Tove Jansson i jej seria o Muminkach. Książki te na stałe weszły do kanonu literatury. Obecnie popularny jest cykl „Biuro detektywistyczne Lassego i Mai”, autorstwa Martina Widmarka. Jest też mnóstwo ciekawych powieści dla młodzieży. Można powiedzieć, że większości czytelników jest ona znana. Czerwcowe spotkanie BKK też zaczęło się od wspominania ulubionych lektur dzieciństwa.

W skład literatury nordyckiej wchodzą sagi, eposy oraz poezja, które opowiadają o mitach i legendach ludów północy. Sagi to prozatorskie opowieści o bohaterach i ich przygodach. Były one przekazywane ustnie przez wieki, a następnie spisywane. To rodzaj literatury epickiej, który powstał w krajach skandynawskich w okresie średniowiecza. Sagas opowiadają historie bohaterów i ich rodzin. Charakterystyczną cechą sag jest narracja z perspektywy trzeciej osoby, która pozwala czytelnikowi na obserwowanie wydarzeń z różnych punktów widzenia. Sagas często zawierają elementy fantastyczne, takie jak magia czy istoty nadprzyrodzone. Eposy natomiast są dłuższymi utworami poetyckimi, które opisują ważne wydarzenia z historii nordyckiej kultury. Najbardziej znanym eposem jest “Edda starsza”, która zawiera m.in. historię bogów nordyckich oraz opowieści o walkach między nimi a olbrzymami. Czytając nordyckie eposy, warto zwrócić uwagę na ich strukturę. Zazwyczaj składają się one z kilku rozdziałów lub pieśni, które łączą wspólną fabułę. Często pojawiają się też elementy fantastyczne i magiczne, takie jak smoki czy elfowie. Sagi są niezwykle popularne również we współczesnej literaturze skandynawskiej. Ulubione sagi uczestników spotkania to „Saga o Czarnoksiężniku”, „Saga ludziach lodu” Margit Sandemo czy „Raija ze śnieżnej krainy” Bente Pedersen. W ostatnim czasie Skandynawia jest znana, między innymi, jako źródło niesamowitych, wciągających i klimatycznych powieści kryminalnych. Do najsłynniejszych należy seria „Millennium” Stiega Larssona, książki Jo Nesbø, Henninga Mankela, Larsa Keplera oraz Camilli Läckberg. Szwedzka autorka Camilla Läckberg jest również autorką książki kucharskiej „Smaki z Fjällbacki”. Ze wszystkich kuchni skandynawskich, kuchnia szwedzka jest najsłodsza. Za najbardziej znany szwedzki deser z całą pewnością można uznać kanelbulle, inaczej też kanelbullar. Jest to bułeczka z cynamonem, posypana cukrem. Tym przysmakiem można się było poczęstować na ostatnim spotkaniu. Szwecja słynie nie tylko ze słodkości ale też z popularnej na całym świecie firmy IKEA. Jak wyglądało życie Ingvara Kamprada zanim powstała słynna marka warto przeczytać w książce „W lesie wiedeńskim wciąż szumią drzewa” Elisabeth Åsbrink. O Szwecji podczas II wojny światowej można się również dowiedzieć z „Dzienników z lat wojny 1939-1945” Astrid Lindgren.

Mówi się, że skandynawskie książki łatwo rozpoznać po dużej dawce mroku. Czy pisarzy z takich krajów, jak Szwecja, Norwegia, Islandia, Dania, Finlandia wypada zatem uznać za ponuraków? Zdecydowanie nie. Ich znakiem rozpoznawczym jest czarny humor. Przykładem może być książka Fredrica Backmana „Mężczyzna imieniem Ove”. Literaturę skandynawską charakteryzuje także istotna rola natury. Pomimo długich zim i mroźnego, niesprzyjającego klimatu pisarze krajów północy raczej nie narzekają. Otaczające ich fauna i flora skłaniają do refleksji nad tym, co trwałe i czego za chwilę może ludziom zabraknąć. Przyrodzie okazuje się szacunek i pokorę, nawet jeśli wywołuje uczucie niepokoju. W literaturze z północy dużo miejsca zajmuje człowiek. Aby to zrozumieć warto przeczytać książki o Skandynawii takie jak: „Szwecja” Piotr Kraśko, „Kocie chrzciny. Lato i zima w Finlandii” Małgorzata Sidz, „Zostawić Islandię” Hubert Klimko-Dobrzaniecki, „Norwegia. Wyprawy marzeń” autorstwa Elżbiety Dzikowskiej i Izabeli Staniszewskiej. Nordycka literatura to bogate dziedzictwo kulturowe, które obejmuje nie tylko sagi, eposy i poezję. Stanowi inspirację dla wielu współczesnych dzieł literackich. Sagi opowiadają historie bohaterskie związane z życiem wikingów. Są one pełne walki, miłości i przygód. Eposy natomiast skupiają się na opowieściach o bogach nordyckich oraz ich wpływie na los ludzi. Poezja nordycka jest subtelna. Często porusza tematykę miłości oraz naturę ludzką. Charakteryzuje ją również specjalny rytm nawiązujący do tradycji skandynawskiej muzyki ludowej. Nordycka literatura ma ogromny wpływ na kulturę popularną współczesnego świata. „Saga o Wiedźminie” Andrzeja Sapkowskiego czy seria „Gra o Tron” George’a R.R Martina to tylko kilka przykładów dzieł inspirowanych tą tradycją literacką gdzie elfowie przypominają postacie ze skandynawskiej mitologii, a nazwy miejscowości nawiązują do języka staronordyjskiego. Innym przykładem jest seria filmów i komiksów o Thorze. Postać ta pochodzi z mitologii nordyckiej. Filmy Marvela opowiadające o nim czerpią wiele inspiracji z tych źródeł. Podobnie dzieje się w przypadku postaci takich jak Loki czy Odyn. Gry komputerowe także często wykorzystują elementy nordyckie. Jednym z przykładów jest gra “God of War”. Wpływ nordyckiej literatury na kulturę popularną jest ogromny i ciągle rośnie warto więc po nią sięgać.

Następne spotkanie Bibliotecznego Klubu Książki już po wakacjach 10.09.24 godz. 18.00. tym razem będziemy rozmawiać o książkach „Służące do wszystkiego”, „Chłopki. Opowieść o naszych babkach.” Joanna Kuciel-Frydryszak; „Ziemianki. Co panie z dworów łączyło z chłopkami” Marty Strzeleckiej; „Chamstwo” Kacpra Pobłockiego.

Prosimy śledzić na Facebooku stronę Biblioteczny Klub Książki / Fantastyczny Klub Czytelnika Drogon – w następnym poście będzie podany przepis na kanelbullar.