70 rocznica likwidacji sokołowskiego getta

10 października 1942 r. zakończyła się akcja likwidacji getta w Sokołowie Podlaskim i większości gett w Polsce. 10 października 2012 r. Biblioteka uczciła 70-tą rocznicę likwidacji getta podniosłą uroczystością.

Na tle scenografii, którą zdominował czarny kolor pokrytych połyskującym materiałem ścian, zawieszone zostało bardzo duże zdjęcie fragmentu muru oddzielającego sokołowskie getto od strony Małego Rynku od części aryjskiej. Światło skierowane punktowo na zdjęcie stwarzało wrażenie odbicia zachodzącego słońca w oknie jednego z budynków. Słońca-symbolu wolności na którą czekali ludzie za murem. Mrok na sali rozjaśniają tylko świece płonące w menorze i jak gdyby zza ściany dobiega … gwar przedwojennego miasteczka… dźwięk syren….wybuchy bomb… strzały… kroki wkraczającej armii niemieckiej, nazwiska Żydów wykrzykiwane podczas przygotowania do transportu…jadący pociąg… przeciągły gwizd lokomotywy i nagle zgrzyt kół hamujących o szyny … stacja kolejowa Sokołów Podlaski. Stacja, która była niemym świadkiem jednego z etapów wielkiej gehenny narodu żydowskiego. Tutaj zatrzymywały się pociągi wiozące Żydów z różnych stron Polski i z całej Europy niedaleko stąd, do obozu zagłady w Treblince. Przez małe okienka wagonów towarowych, zaciągnięte drutem kolczastym, patrzyły przerażone oczy, słychać było jęki, krzyki, płacz dzieci… Z tej stacji odjechało również do Treblinki przeszło 6 tys. Żydów z sokołowskiego getta. Słuchacze w wielkiej ciszy i skupieniu wysłuchali kolejno: wiersza Haliny Birenbaum : „Jedźcie do Treblinki” , „Ściana płaczu” Marii Rochowicz i innych oraz wspomnień jednego z mieszkańców sokołowskiego getta, Joska Kopyto; Noacha Lasman, autora fabularyzowanej powieści pt. “Masza”oraz fragmentu wstrząsającej relacji Arona Elstera. Widać było powagę i wzruszenie na twarzach ludzi, kiedy wiersze i wspomnienia czytał aktor Mirosław Kowalczyk.

Rys historyczny dotyczący getta w Sokołowie Podlaskim przedstawił dr Rafał Dmowski pracownik naukowy Uniwersytetu Przyrodniczo –Humanistycznego w Siedlcach. Zaprezentowany został krótki film: „…kolorowe cukierki w sklepie u Żyda” przygotowany przez Bibliotekę. Mieszkańcy naszego miasta różnie zapamiętali życie z żydowskimi sąsiadami, życie w getcie i jego likwidację. Film to fragmenty wywiadów przeprowadzonych przez pracowników Biblioteki z Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta.

Uroczystości towarzyszyły dwie wystawy. Jedna to „Janusz Korczak w malarstwie Wolfganga Hergetha”, stanowiąca własność Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince. Otwarcia wystawy dokonał Sławomir Kordaczuk wicedyrektor Muzeum Regionalnego w Siedlcach. Druga wystawa – fotograficzna pn. “…okruchy pamięci! “została przygotowana i wykonana przez pracowników Biblioteki Miejskiej. Zdjęcia na wystawie pochodzą od mieszkańców naszego miasta, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Muzeum Holocaustu w USA i Instytutu Yad Vashem.